- (2009) Volume 3, Issue 1
Esat T. Topkara*, Ayse Tasdemir, Seray Yildiz, M. Rusen Ustaoglu, Süleyman Balik
Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Su Ürünleri Temel Bilimler Bölümü, Içsular Biyolojisi ABD, Bornova, Izmir
In order to determine some limnological features of 12 mountain lake, two field studies were carried out on Taurus Mountains in 1996 and 1997. By the examining collected aquatic insect specimens systematically, 31 taxa belonging order Hemiptera (9), Ephemeroptera (3), Coleoptera (14) and Trichoptera(5) were determined. These taxa recorded as first time for the mentioned localities. Additionally, Limnephilus coenosus Curtis, 1834, Drusus annulatus (Stephenson, 1837) and Allogamus auricollis (Pictet, 1834) species belonging to order Trichoptera were new records for the Turkish fauna.
Lake, Aquatic insect, Taurus Mountains, Turkey
Akdeniz bölgesi daglik ve oldukça engebeli bir yapiya sahiptir. Bunun da nedeni Akdeniz kiyilarina paralel uzanan Toros daglaridir. Toros daglarinin yüksek kesimlerinde eriyen kar sulariyla beslenen irili ufakli çok sayida buzul gölleri mevcuttur. Bu göllerin çogu yilin büyük bir bölümünde karla kaplidir.
Balik et al. (2003), arastirma bölgesindeki 13 göle ait (Yazir Gölü (Çavdir-Burdur), Karin Gölü (Gündogmus-Antalya), Karincali Göl (Gündogmus-Antalya), Kizilot (Küllük) Gölü (Gündogmus-Antalya), Duruca Göl (Gündogmus-Antalya), Susam Gölü (Gündogmus-Antalya), Ilvat Gölü (Gündogmus- Antalya), Dipsiz Göl (Bozkir-Konya), Sülüklü Göl (Bozkir-Konya), Kovali Göl (Seydisehir- Konya), Dipsiz Göl (Seydisehir-Konya), Sülüklü Göl (Seydisehir-Konya), Gavur Gölü (Seydisehir- Konya) Mollusca örneklerini degerlendirdikleri çalismada, toplam 20 takson tespit etmisler ve bu taksonlarin tamaminin belirtilen lokaliteler için yeni kayit oldugunu bildirmislerdir. Bunun yanisira, Yazir Gölü’nden Gyraulus crista f. cristatus (Draparnaud, 1805), Kizilot (Küllük) Gölü’nden Pisidium subtruncatum Malm, 1855, Gavur Gölü’nden Sphaerium rivicola (Lamarck, 1818), Kovali Göl’den Pisidium obtusale (Lamarck, 1818) ve Sphaerium corneum f. mamillanum (Westerlund, 1871) türlerinin de Türkiye Mollusca faunasi için yeni kayit oldugunu belirtmislerdir.
Ustaoglu et al (2004), bu bölgedeki 16 gölün (Yazir Gölü (Çavdir-Burdur), Yesil Göl (Elmali- Antalya), Karin Gölü (Göndogmus-Antalya), Karincali Göl (Gündogmus-Antalya), Kizilot (Küllük) Gölü (Gündogmus-Antalya), Duruca Gölü (Gündogmus-Antalya), Susam Gölü (Gündogmus-Antalya), Ilvat Gölü (Gündogmus- Antalya), Dipsiz Göl (Bozkir-Konya), Sülüklü Göl (Bozkir-Konya), Kovali Göl (Seydisehir- Konya), Dipsiz Göl (Seydisehir-Konya), Sülüklü Göl (Seydisehir-Konya), Gavur Gölü (Seydisehir-Konya), Karagöl (Ulukisla-Nigde), Çinili Göl (Ulukisla-Konya)) Malacostraca (Crustacea) faunasini inceledikleri çalismalarinda, Asellus aquaticus (L., 1758) (Ordo: Isopoda) türünü Kizilot (Küllük), Dipsiz (Seydisehir-Konya) ve Gavur göllerinden, Gammarus balcanicus Schäverna, 1922 (Ordo: Amphipoda) türünü Yesilgöl, Sülüklü (Bozkir- Konya) Göl ve Kizilot (Küllük) Gölü’nden, Gammarus longipedis G.S. Karaman & Pinkster, 1987 (Ordo: Amphipoda) türünü Susam ve Karincali göllerinden Stygobromus ambulans (F. Müller, 1846) (Ordo: Amphipoda) türünü ise Gavur Gölü’nden tespit etmislerdir. Bu çalisma ile tespit edilen türlerin tamaminin belirtilen lokaliteler için ilk kez kaydedildigi bildirilmektedir.
Ustaoglu et al. (2005), bir önceki çalismada da adlari geçen 16 gölün zooplankton kompozisyonunu inceledikleri çalismalarinda, 69 Rotifera, 33 Cladocera, 12 Copepoda, 1 Anostraca ve 1 de Chonchostraca grubuna dahil toplam 116 zooplankton taksonu tespit etmislerdir. Tespit edilen bu taksonlardan 4 Rotifera (Brachionus polyacanthus (Ehrenberg, 1834) Kizilot (Gündogmus-Antalya) ve Sülüklü (Bozkir-Konya) göllerinden; Asplanchnopus hyalinus Harring, 1913 ve Dissotrocha aculeata medio-aculeata (Janson,1893) Kizilot (Gündogmus-Antalya) Gölü’nden, Lecane haliclysta Harring & Myers, 1926 Karincali (Gündogmus-Antalya) Göl’den) ve 1 Copepoda türünün (Arctodiaptomus (Rh.) alpinus (Imhof, 1885) Duruca ve Susam (Gündogmus-Antalya) göllerinden) Türkiye zooplankton faunasi için ilk kez kaydedildigi bildirilmistir.
Yildiz et al. (2007), yukarida belirtilen Toros siradaglari üzerindeki bu 16 gölün Oligochaeta faunasini incelemislerdir. Simdiye kadar hiçbir faunistik çalisma yapilmamis olan göllerden, Türkiye ya da dünya Oligochaeta faunasi için yeni kayit tespit edilemedigi ancak, 11’i Tubificidae, 3’ü Naididae ve 1’i de Lumbriculidae familyasina ait toplam 15 türün tespit edildigi bildirilmistir. Ayrica, Tubificidae familyasina ait bireylerin %73’lük oranla dominant oldugu ve bunu Naididae (% 20) ve Lumbriculidae (% 7) familyalarina ait bireylerin izledigi belirtilmistir.
Bu çalisma ile bölgedeki 12 göle ( Yazir Gölü (Çavdir-Burdur), Yesil Göl (Elmali-Antalya), Karincali Göl (Gündogmus-Antalya), Kizilot Gölü (Gündogmus-Antalya), Susam Gölü (Gündogmus-Antalya), Ilvat Gölü (Gündogmus- Antalya), Sülüklü Göl (Bozkir-Konya), Kovali Gölü (Seydisehir-Konya), Dipsiz Göl (Seydisehir- Konya), Sülüklü Göl (Seydisehir-Konya), Gavur Gölü (Seydisehir-Konya), Çinili Göl (Ulukisla-Nigde)) ait sucul böcek faunasinin tespit edilmesi ve bazi fizikokimyasal degerlerin belirlenmesi amaçlanmistir.
Toros dag silsilesi üzerinde tespit edilen göllerin limnolojik özelliklerinin belirlenmesi amaciyla 1996 ve 1997 yillari Temmuz aylarinda iki arazi çalismasi yapilmistir. Bu çalismada, 12 gölden elde edilen sucul böcek örnekleri degerlendirilmistir.
Örnekleme yapilan göllerden Yazir Gölü, Burdur ili Çavdir ilçesi sinirlarinda Küçüklü Köyü yakinlarinda bir göldür. Gölün sadece kaynagina yakin kesiminde su bulunmakta olup, göl alani tamamen sazliklarla kapli bir görünümdedir.
Yesil Göl, Antalya’nin Elmali ilçesi sinirlarinda Gömbe Köyü yakinlarindadir. Zemini kumlu-çamurlu olan gölde vejetasyon bulunmamaktadir.
Karincali Göl, Antalya ili Gündogmus ilçesi sinirlarinda, Geyik Dagi’nin 2130 m yüksekligindeki bir bölgesinde lokalize olmus küçük ve oldukça sig bir göldür.
Kizilot (Küllük) Gölü, Antalya iline bagli Gündogmus ve Akseki ilçeleri arasinda kalan bölgede 1950 m yükseklikteki bir yaylada bulunmaktadir. Gölde yogun bir sekilde vejetasyon göze çarpmaktadir.
Susam Gölü, bu göl de Gündogmus ve Akseki ilçeleri arasinda kalan bölgede ve denizden yaklasik 2070 m yüksekte derin bir vadide bulunmaktadir. Gölde makrofit vejetasyonu bulunmamaktadir.
Ilvat Gölü, Antalya ili Gündogmug ilçesi yakinlarindaki Mannas yaylasinda, 1890 m rakimda bulunmaktadir. Gölde oldukça yogun makrofit vejetasyonu bulunmakta olup, zemin kumlu-çamurludur.
Sülüklü Göl, Konya ili Seydisehir ilçesi sinirlarinda denizden 1650 m yüksekte bulunmaktadir. Göl sulari Seydisehir ovasinin tarim alanlarinin sulanmasinda kullanilmaktadir. Gölde asiri vejetasyon bulunmaktadir.
Kovali Gölü Konya ili Seydisehir ilçesi yakinlarindaki Erenler Dagi’nda, denizden 1650 m yüksekte bulunmaktadir. Göl alani tamamen makrofitle kaplidir.
Dipsiz Göl Kovali Göl gibi Erenler Dagi’nda bulunmaktadir ve 1600 m rakimda yeralmaktadir. Göl alani sazlik ve diger sucul makrofitlerle kaplidir.
Gavur Gölü Erenler Dagi’nda bulunan göllerden olup, 1850 m rakimda yer almakta ve buradaki en büyük göl konumundadir. Göl alaninin tamami sazlik ve makrofitlerle kapli bir yapidadir.
Sülüklü Göl Konya ili Bozkir ilçesi yakinlarinda 1550 m yüksekte, küçük ve sig ayni zamanda da makrofitlerle kapli durumdadir.
Çinili Göl Nigde ili Ulukisla yakinlarinda 2660 m yüksekte yer almaktadir. Bu buzul gölünün tabani iri taslarla kapli ve gölde vejetasyon bulunmamaktadir.
Sucul böcek örneklerinin toplanmasinda 500 μ göz açikligindaki el kepçeleri kullanilmistir. Toplanan örnekler %4’lük formalin solüsyonunda fikse edilmistir. Laboratuvara getirilen örnekler gruplara ayrilmis ve içinde %70’lik etil alkol bulunan saklama siselerine konulmustur.
Incelenecek örnekler küçük petri kaplarina alinmis ve stereo mikroskop altinda sistematik tayin anahtarlari kullanilarak tür tayinleri gerçeklestirilmistir. Toplanan bireylerin tür tayinleri ve sistematik kategorilerinin belirlenmesinde Macan (1939), Poisson (1957), Edington and Hildrew (1981), Hansen (1987), Holmen (1987), Savage (1989), Wallace et al. (1990), Tanatmis (1993), Nilsson and Holmen (1995)’den yararlanilmistir.
Ayrica, göllerin yüzey sularinin bazi fizikokimyasal özellikleri de saptanmistir. Bu amaçla, göllerden alinan su örneklerinin sicaklik degerleri hazneli termometre ile pH ölçümleri ise Hanna HI 8014 pH-metre ile yerinde (in situ) ölçülmüstür. Göllere ait çözünmüs oksijen degerleri Winkler metodu ile, Ca+2, Mg+2 ve toplam sertlik degerleri EDTA titrasyonu yöntemi ile tuzluluk miktari Mohr-Knudsen metodu ile laboratuvarda ölçülmüstür (Egemen ve Sunlu, 1996). Alkalinite ve geçici sertlik miktarlari HCl titrasyon yöntemi kullanilarak laboratuvarda gerçeklestirilmistir (Golterman, 1971).
Toros dag göllerinin rakimlari yanisira yüzey sularina ait sicaklik, pH, tuzluluk, çözünmüs oksijen, çözünmüs oksijen saturasyonu, Ca++, Mg++, toplam ve geçici sertlik degerleri gibi bazi fiziko-kimyasal parametreler ölçülmüs ve Tablo 1’de verilmistir.
Table 1: Some measured physico-chemical features of the investigated localities (1.Yazir Lake (Çavdir- Burdur), 2.Yesil Lake (Elmali-Antalya), 3.Karincali Lake (Gündogmus-Antalya), 4.Kizilot Lake (Gündogmus-Antalya), 5.Susam Lake (Gündogmus-Antalya), 6.Ilvat Lake (Gündogmus-Antalya), 7.Sülüklü Lake, (Seydisehir-Konya), 8.Kovali Lake (Seydisehir-Konya), 9.Dipsiz Lake (Seydisehir- Konya), 10.Gavur Lake (Seydisehir-Konya), 11.Sülüklü Lake (Bozkir-Konya), 12.Çinili Lake (Ulukisla-Nigde)).
Arastirma bölgesindeki göllerden en düsük rakima sahip olan göl deniz seviyesinden 1500 m yükseklikteki Yazir Gölü (Çavdir-Burdur) ve en yüksek göl ise deniz seviyesinden 2600 m yükseklikteki Bolkar Daglari üzerinde bulunan Çinili Göl (Ulukisla-Nigde)’dür. Göllerin yüzey sularinin ölçülen sicaklik degerlerine bakildiginda, rakimi en düsük göl olan Yazir Gölü (Çavdir-Budur)’ nde 28.0oC ile en yüksek yüzey suyu sicakligi ölçülmüstür. Buna paralel olarak en yüksek rakimli Çinili Göl (Ulukisla-Nigde)’de ise 12.0oC ile en düsük yüzey suyu sicakligi ölçülmüstür. En yüksek pH degerleri 10.0-10.1 ile Kizilot ve Ilvat Gölü (Gündogmus-Antalya)’nde ölçülmüstür. En düsük pH degeri ise 6.7 ile Gavur Gölü (Seydisehir-Konya)’ne aittir.
Yazir Gölü (Çavdir-Burdur)’nün diger bütün göller arasinda en yüksek tuzluluk degerine sahip göl oldugu tespit edilmistir. Sudaki çözünmüs oksijen degerleri açisindan en düsük oksijen degerlerinin 4.8 mg/l ile Kovali ve Dipsiz Göl (Seydisehir-Konya)’de oldugu saptanmistir. Toplam ve geçici sertlik miktarlari arasinda Yazir Gölü (Çavdir-Burdur) en yüksek degerlere sahip göl konumundadir. En düsük toplam sertlik miktari Sülüklü Göl (Seydisehir-Konya)’de, en düsük geçici sertlik degerleri ise Susam Gölü (Gündogmus- Antalya) ve Çinili Göl (Ulukisla- Nigde)’de ölçülmüstür.
Toros dag silsilesi üzerinde yeralan 12 gölden toplanan sucul böcek örneklerinin degerlendirilmesi ile Coleoptera ordosunun Noteridae familyasindan 1, Dytiscidae familyasindan 12 ve Hydrophilidae familyasindan 1 tür tespit edilmistir. Hemiptera (=Heteroptera) ordosundan ise 6 familyaya ait 9 tür tespit edilmistir. Ephemeroptera ordosundan tespit edilen örneklerin ise Baetidae familyasina ait olduklari belirlenmistir. Öte yandan, Trichoptera ordosuna ait 5 türden 3’ü Limnephilidae ve 2’si de Phryganeidae familyalarina aittir (Tablo 2).
Table 2: Distributions of the aquatic insects species to the stations. (1.Yazir Lake (Çavdir-Burdur), 2.Yesil Lake (Elmali-Antalya), 3.Karincali Lake (Gündogmus-Antalya), 4.Kizilot Lake (Gündogmus- Antalya), 5.Susam Lake (Gündogmus-Antalya), 6.Ilvat Lake (Gündogmus-Antalya), 7.Sülüklü Lake, (Seydisehir-Konya), 8.Kovali Lake (Seydisehir-Konya), 9.Dipsiz Lake (Seydisehir-Konya), 10.Gavur Lake (Seydisehir-Konya), 11.Sülüklü Lake (Bozkir-Konya), 12.Çinili Lake (Ulukisla-Nigde)).
Kovali Gölü (Seydisehir-Konya) Coleoptera ordosundan 2, Hemiptera (=Heteroptera) ordosundan 5, Trichoptera ordosundan 1 ve Ephemeroptera ordosundan 3 takson olmak üzere toplamda 11 takson ile diger gölller arasinda en fazla taksona sahip göldür. Yazir Gölü (Çavdir- Burdur)’nde Coleoptera ordosundan 1 takson, Susam Gölü (Gündogmus-Antalya) ve Çinili Göl (Ulukisla-Nigde)’den Trichoptera ordosuna ait 1 takson tespit edilmistir.
Coleoptera ordosundan en fazla takson Gavur Gölü (Seydisehir-Konya)’nden, Hemiptera ordosundan en fazla takson ise Kizilot Gölü (Gündogmus-Antalya), Kovali ve Dipsiz Göl (Seydisehir-Konya)’den tespit edilmistir. Yapilan çalismada, istayonlarda en çok karsilasilan türlerin, Coleoptera ordosundan Laccophilus minutus türü 4 gölde, Hemiptera ordosundan Ilyocoris cimicoides türü 6 gölde ve Trichoptera ordosundan Agrypnia pagetana türüne ise 2 gölde bulundugu saptanmistir.
Toros dag silsilesi üzerinde bulunan 12 buzul gölünde 1996 ve 1997 yillari Temmuz aylarinda yapilan örnekleme çalismalari neticesinde, toplanan örnekler arasinda en çok tür sayisi Coleoptera ordosuna aittir. Bu ordoyu sirasiyla Hemiptera, Trichoptera ve Ephemeroptera ordolari takip etmektedir.
Savage (1989), Ingiltere’de dagilim gösteren Ilyocoris cimicoides’in pH degerinin 6’nin üzerinde oldugu, deniz seviyesinden 300 m yükseklige kadar ve yogun vejetasyona sahip göllerde ya da daha da çogunlukla küçük gölcüklerde bulundugunu bildirmektedir. Türün tespit edildigi göllerdeki pH degerinin 6’nin üzerinde olmasi ve göllerin yogun bir sekilde vejetasyona sahip kiyi bölgelerinden örneklenmis olmasi bu durumu dogrular niteliktedir. Kiyak et al. (2004), Afyon ili sucul ve yarisucul Heteroptera faunasi üzerine yaptiklari çalismada, bu türü Sultandagi’ndan deniz seviyesinden 975 m yükseklikte tespit etmislerdir. Toros dag silsilesi üzerindeki örneklerin toplandigi göllerin deniz seviyesinden 1600-1950 m yüksekte olmasi, bu türün yüksek dag göllerinde de bulunabilecegini göstermektedir.
Sucul böcek faunasi açisindan en zengin göl ise 11 taksonun tespit edildigi Kovali Gölü’dür. Kovali Gölü’nün Balik ve dig. (2003)’nin yaptigi çalismada da bivalv faunasi bakimindan diger göllerden daha zengin oldugu belirtilmistir.
Örnekleme yapilan lokalitelerde daha önce konu ile ilgili detayli bir çalismaya rastlanmamis olmasi verilen taksonlarin belirtilen göller için yeni kayit niteliginde oldugunu göstermektedir. Ayrica, Trichoptera ordosuna ait Limnephilus coenosus Curtis, 1834, Drusus annulatus (Stephenson, 1837) ve Allogamus auricollis (Pictet, 1834) türleri de Türkiye faunasi için yeni kayittir.
Limnephilus coenosus türü Avusturya, Belçika, Britanya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Irlanda, Italya, Litvanya, Letonya, Norveç, Polonya, Kuzey Rusya, Romanya, Slovakya, Slovenya, Isveç ve Isviçre’de dagilim göstermektedir (https://www.faunaeur.org/). Bu tür, yüksek rakimli arazilerdeki sularda yaygin olup, küçük, genellikle daimi, sig fundalik arazilerde ve batakliklarda bulunmaktadir (Wallace et al.,1990). Bu çalismada örnekler, gölün kiyi kesiminden, vejetasyonu bulunmayan ve zemini kumlu-çamurlu bir yapidaki Susam Gölü (Gündogmus-Antalya)’nden tespit edilmistir.
Drusus annulatus türü Andora, Avusturya, Belarus, Belçika, Britanya, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Almanya, Macaristan, Irlanda, Lüksemburg, Kuzey Irlanda, Polonya, Slovakya ve Hollanda’da dagilim göstermektedir (https://www.faunaeur.org/). Wallace et al. (1990), bu türün genellikle derelerde bulundugunu, nadiren göl kiyilarinda tasli substratum ve bitkilerin arasinda bulundugunu bildirmistir. Bu türün tespit edildigi Yesil Göl (Elmali- Antalya)’ün zemini ise kumlu-çamurlu bir yapida olup, vejetasyon bulunmamaktadir.
Allogamus auricollis türü Andora, Avusturya, Belçika, Bosna-Hersek, Britanya, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Almanya, Italya, Linkeystayn, Lüksemburg, Makedonya, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya, Ispanya, Isviçre, Hollanda ve Yugoslavya’da dagisima sahip bir türdür (https://www.faunaeur.org/). Wallace et al. (1990), bu türün tasli substratumlarda bulundugunu bildirmekle birlikte bu çalismada, zemini kumlu-çamurlu ve vejetasyon bulunmayan Yesil Göl (Elmali- Antalya)’den ve zemini iri taslarla kapli, vejetasyonu bulunmayan Çinili Göl (Ulukisla- Nigde)’den tespit edilmistir.
Çalisma konusunu olusturan örneklerin toplandigi Toros dag silsilesi üzerindeki yüksek rakimlarda bulunan, yilin büyük bölümünde kis sartlarinin etkisinde olan ve ulasiminin da güç oldugu bu buzul göllerine yapilan çalisma ile Türkiye sucul böcek faunasina katkida bulunuldugu ve gelecekte yapilacak çalismalara da bir kaynak olusturacagi düsünülmektedir. Ayrica, bu göllerin sahip olduklari biyolojik zenginliklerin korunmasi gerektigi ve restorasyon ya da çevre düzenlemesi gibi degisik adlar altinda yapilacak uygulamalarda, bu göllerdeki mevcut fauna ve flora üzerinde olusabilecek olumsuz etkilerinin de gözden geçirilmesi gerektigi unutulmamalidir.
Bu çalismayi, 1996/SÜF/006 proje numarasi ile destekleyen E.Ü. Arastirma Fon Saymanligi’na ve arazi çalismalarinda göstermis olduklari yardimlarindan ötürü de Doç.Dr. Hasan M. Sari, Doç.Dr. Murat Özbek ve Aras.Gör.Dr. Cem Aygen’e tesekkür ederiz.
Balik, S., Ustaoglu, M.R., Özbek, M., (2003), Toros daglari (Güney Anadolu) üzerindeki bazi göllerin Mollusca faunasi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 20(3-4): 351-355.
Edington, J.M., Hildrew, A.G., (1981), A key to the caseless Caddis larvae of the British Isles with notes on their ecology. Scientific Publications Freshwater Biological Association, 53, The Ferry House, Far Sawrey, Ambleside, Cumbria LA22 OLP.
Egemen, Ö., Sunlu, U., (1996), Su kalitesi (2. baski). Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayinlari, 14, Izmir.
Golterman, H.L., (1971), Methods for chemical analysis of freshwaters. IBP Handbook, 8, Blackwell Scientific Publication, Oxford.
Hansen, M., (1987), The Hydrophilidae (Coleoptera) of Fennoscandia and Denmark. Fauna Entomologica Scandinavica, 18, E.J. Brill/Scandinavian Science Press Ltd., Leiden – Copenhagen.
Holmen, M., (1987), The aquatic Adephaga (Coleoptera) of Fennoscandia and Denmark. I Gyrinidae, Haliplidae, Hygrobiidae and Noteridae. Fauna Entomologica Scandinavica, 20, E.J. Brill/Scandinavian Science Press Ltd., Leiden – Copenhagen.
Kiyak, S., Salur, A., Canbulat, S., Özsaraç, Ö., (2004), Afyon ili sucul ve yarisucul Heteroptera faunasina katkilar. GaziÜniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 17(2): 31-34.
Macan, T.T., (1939), A key to the British species of Corixidae (Hemiptera-Heteroptera) with notes on their distribution. Scientific Publications of the Freshwater Biological Association, No. I: 27 p.
Nilsson, A.N., Holmen, M., (1995), The aquatic Adephaga (Coleoptera) of Fennoscandia and Denmark. II Dytiscidae. Fauna Entomologica Scandinavica, 32, E.J. Brill, Leiden - New York – Köln.
Poisson, R., (1957), Faune de France, Heteropteres aquatiques, 61, Editions paul Lechevalier, 12, rue de Tournon (VIe), Paris.
Savage, A.A., (1989), Adults of the Britishaquatic Hemiptera Heteroptera. A Key With Ecological Notes. Scientific Publications of the Freshwater Biological Association, 50, The Ferry House, Ambleside, Cumbria LA22 OLP.
Tanatmis, M., (1993), Sakarya nehir sistemi Ephemeroptera limnofaunasinin tespiti ve yayilislari. T.C. Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dali Doktora Tezi.
Ustaoglu, M.R., Balik S., Mis D.Ö., Aygen C., (2005), The zooplankton of some mountain lakes in the Taurus range (Turkey). Zoology in the Middle East, 34: 101-108.
Ustaoglu, M.R., Balik, S., Özbek, M., (2004), Contributions to the knowledge of Malacostraca (Crustacea) fauna of the Taurus mountains district (Southern Anatolia) Turkish Journal of Zoology, 28: 91-94.
Wallace, I.D., Wallace, B., Philipson, G.N., (1990), A key to the case-bearing Caddis larvae of Britain and Ireland. Scientific Publications of the Freshwater Biological Association, 51, The Ferry House, Far Sawrey, Ambleside, Cumbria LA22 OLP.
Yildiz, S., Ustaoglu, M.R., Balik, S., (2007), Contributions to the knowledge of the Oligochaeta (Annelida) fauna of some lakes in the Taurus mountain range (Turkey). Turkish Journal of Zoology, 31: 249-254. https://www.faunaeur.org/, (27.02.2008)
